Hoofdstraat 16
Artikelindex
Het verhaal over het huis, Hoofdstraat 16 te Tolbert door Froukje Ottema Turksema.
Mijn schoonouders woonden in het begin van hun huwelijk aan het Hoogstraatje te Tolbert. Op een dag in het jaar 1936 vertelde Sander Heys, postbode en vader/schoonvader van mijn schoonouders, dat het huis aan de Hoofdstraat toen met adres C 329 te huur kwam. Toen ze hoorden wat voor huur ze moesten betalen schrokken ze, en zeiden: "maar pa, dat is veel te hoog voor ons, dat kunnen we nooit betalen". "Jullie kunnen er toch wat textiel bij verkopen", zei opa Heys. Hij kwam op dat idee, omdat mijn schoonvader daar al enige ervaring mee had. En zo gingen Hendrik en Anneke Ottema in 1936 met hun kinderen Abel en Grietje aan de Hoofdstraat wonen. Sander was er nog niet, die is later in 1946 geboren. Ze leenden f 1.000,-- gulden van Sander Heys om een goederenvoorraad te kopen.
In het huis, voordat zij daar kwamen wonen, woonden Piet de Vries en Fetje. Piet was werkzaam bij Drukkerij Bronsema in Leek en in het pand was toen al een klein winkeltje met boeken van Bronsema. Deze mensen hadden veel omgang met Slager R. Berghuis. De textiel werd opgerold en in de vakken gelegd, zodat het wat voller toonde. Hendrik Ottema was tevens postbode, maar een heel andere postbode dan nu. Zo had hij soms veel contant geld bij zich als de A.O.W. uitbetaald moest worden. Ook vulde hij voor mensen formulieren in, die dat zelf niet konden doen.
Hij had vaste koffiehuisjes, en knipte bij een oude man, die wegens ziekte niet naar de kapper kon gaan, gratis zijn haar. Dat leverde dan natuurlijk ook weer een klant op. In het jaar 1947 ging het zo goed dat ze het huis hebben gekocht.
Dat vond Sander Heys prachtig, hij kwam dan ook iedere dag een kort bezoekje afleggen. Deze man heb ik leren kennen als een altijd opgewekte en vriendelijke man. Hij zat vol met grapjes. Maar jammer genoeg kwamen er problemen, mijn schoonmoeder kreeg moeilijkheden met het lopen. Ze had erg veel pijn aan haar heupen.
In de tegenwoordige tijd was dat niet een probleem geweest, dan zetten ze er een nieuwe heup in. Er moest een oplossing gezocht worden. Wij zijn toen overeengekomen, dat wij het huis en de goederenvoorraad gingen kopen. Mijn schoonouders hebben toen een nieuw huis laten bouwen aan de Hoofdstraat 39 waar Sander anno 2010 nog woont.
En zo zijn wij Abel en Frouktje Ottema in maart 1967 aan de Hoofdstraat 16 komen wonen. Abel was destijds werkzaam op het Postkantoor in Roden. De P.T.T. was toen een staatsbedrijf. We zouden de winkel maar op mijn mans naam zetten, want zijn vader had het ook op zijn naam, maar dat mocht niet omdat hij een rijksbetrekking had. Wel mocht hij mij vier uur in de week helpen. Ik had gelukkig een middenstandsdiploma (toen verplicht) en kon met de winkel beginnen. Ik vond het daar mooi wonen, met uitzicht op de Boerderij van Cazemier, prachtig. Aan de ene kant was garage Smidts en aan de andere kant stond een boerderij waar de Fam. P. Bandringa woonde.
De winkel was altijd gezellig, de omgang met mensen vond ik leuk. In het begin had ik het de vrijdagen en zaterdagen druk met de verkoop van panty’s. Later kwam de panty P uit die in de supermarkten werden verkocht. Ze mochten toen ook andere textiel verkopen, dat was daarvoor niet zo. Ik weet mij heel goed te herinneren dat ik mooie kussenslopen had ingekocht. Tot mijn grote verbazing had Fred v.d. Werf nu Super de Boer, dezelfde kussenslopen in de aanbieding voor de prijs waar ik ze voor had ingekocht.
Toen ik wilde kennismaken met de buren, mijn man kende hen wel maar ik niet. Zei ik tegen hem: “Kun je wel bij vrouw Cazemier op bezoek gaan”? Zij was ziek en lag in bed. Jawel hoor, zei hij, daar kun je gerust heen gaan. Ik ben daar op een dinsdagmiddag ( toen waren de winkels in Tolbert dinsdagsmiddags nog gesloten) op bezoek geweest. En dat was heel gezellig. Ik heb de Fam. Cazemier, die daar op die boerderij tegenover ons woonden, leren kennen als hele fijne mensen. Ik kwam daar dan ook vaak even een bezoekje afleggen, je was altijd welkom.
In Juni 1968 werd onze dochter Janneke geboren en in Mei 1972 Henderika. In 1968 toen Janneke geboren is, hadden we allemaal oudere buren, dus geen kinderen voor haar om mee te spelen. Maar na 1972 veranderde dat, de familie H. Roos en hun 4 dochters kwamen in de boerderij van Bandringa wonen. Onze dochters hebben daar dan ook vaak meegespeeld, ook gingen ze gezamenlijk lopend naar de Kleuterschool aan de T.A. Verdeniusstraat en later naar de O.L.S. in Tolbert. Die was op de plaats waar nu de Oldebert flat staat. Ze gingen vaak naar de boerderij van de Fam. Cazemier, daar waren ze altijd welkom. In de zomer kwamen ze geregeld thuis vragen of ze mee mochten met de Gebroeders Cazemier naar Oostwold. Daar had de Fam. Cazemier ook land en moest dan gehooid worden. Ze mochten mee op de boerenwagen, dat was altijd groot feest voor hen.
In 1980 hebben we besloten om te stoppen met de manufacturen winkel. De grote winkelketens zoals Hema, Zeeman en Henk ten Hoorn kwamen in Leek. Later kreeg mijn man de ziekte M.S. Het lopen ging moeilijk en traplopen was niet verantwoord. Wij hebben de woning toen aangepast op rolstoelgebruik. Van de winkelruimte hebben we een slaapkamer en badkamer gemaakt. Na het overlijden van mijn man heb ik er nog een paar jaar alleen gewoond, maar vond het te groot voor mij alleen, en in overleg met mijn dochters besloten om het huis te verkopen. In 2004 is het huis verkocht aan Dhr. Edwin Wilhelmus Josephus Geboers en mevrouw Roelofke Rolinka Eenling.
Ik heb zelf een appartement in Leek gekocht, en ben daar in juni 2004 gaan wonen.
F. Ottema-Turksema, 2010-03-06
Bron: Froukje Ottema Turksema Archief Fredewalda